فهم فاجعه‌ساز

مشکلات مملکت؛ تنها با فهم و کار یک نفر به‌عنوان رئیس‌جمهور و شخص اول ممکلت حل نمی‌شود؛ حتا اگر او بجای ۱۶ ساعت ۲۴ هم کار کند. فهم یگانه و کار ۲۴ ساعته به تنهایی؛ اما با بی‌توجهی به قانون، ساختارها، نهادها و واقعیت‌های موجود جامعه، نه تنها سودی ندارد بلکه فاجعه‌بار است و کشور را به سمت لبه‌پردگاه سقوط سوق می‌دهد.

در دنیای کنونی، امور یک کشور با معیار بودن قانون، هماهنگی بین قوای مختلف دولت و با مشارکت ملی پیش می‌رود. دوران قبیله برای همیشه، پایان یافته است که در آن رئیس قبیله، به‌عنوان دانای کل و آخرین فهم و آخرین تصمیم گیرنده به‌امور قبیله می‌پرداخت و آن را پیش می‌برد. در دنیای جدید قانون اساسی به عنوان میثاق ملی وجود دارد که تمام صلاحیت‌ها و مکلفیت‌های دولت و مردم؛ و در درون دولت صلاحیت‌ها و وظایف قوا و نهادهای تشکیل دهنده دولت در آن مشخص شده است. سکان‌داران نهادهای انتخابی را مردم انتخاب می‌کنند؛ اما نهادهای انتصابی با معیار حقوق شهروندی و شایسته سالاری، توسط صاحبان فن و تخصص جدای از تعلقات، اداره می‌شوند.

هنر سیاست‌ورزی رئیس جمهور و شخص اول درعین حال که نمایندگی مطلوب از مردم است؛ ایجاد هماهنگی بین نهادها و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌ها به‌گونه دموکراتیک و با مشارکت ملی است. اگر صلاحیت تنها در یک جا متمرکز باشد و تمام فهم‌ها و توانایی‌ها جز یک فهم و یک توانایی‌ای اساطیرگونه، هیچ‌وپوچ انگاشته شود؛ چنین وضعیتی، چیزی جز دیکتارتوری مطلق و مطلق‌العنانی یک فرد نیست. نتیجه اجتناب‌ناپذیر آن نیز از هم‌پاشیدگی و فاجعه مطلق است؛ فرقی نمی‌کند که شخص اول خود را رئیس جمهور بخواند یا پادشاه، ۱۶ ساعت کار کند یا ۲۴ ساعت. پس هزاراران هشت ساعت کار به از یک ۱۶ ساعت کار و میلیون‌ها فهم به از یک فهم فهیم. فرایند دموکراتیک در تصمیم‌سازی‎ها و تصمیم‌گیری‌ها؛ یعنی همین.

داکتر سید جواد سجادی